Medytacja: sposób na lepsze życie

Praktyka medytacyjna znana jest na całym świecie, głównie dzięki swoim uzdrawiającym właściwościom. Korzyści, które przynosi znane są od wieków, a ona sama zyskuje coraz większą popularność.

Tysiące badań wykazały, że wpływa ona pozytywnie na zdrowie psychiczne i fizyczne. Tak więc, bez względu na to, dlaczego chcesz zacząć medytować - aby wyeliminować stres, lepiej spać, być bardziej skoncentrowanym lub poprawić relacje - każdy powód przybliża Cię do budowania zdrowszych nawyków oraz szczęśliwszego umysłu.

Czym jest medytacja? Jak zacząć medytować? Jaki korzyści z medytacji może odczuć nasz organizm?

Co to jest medytacja?

To praktyka, dla której fundamentalnym elementem jest koncentracja umysłu, wyciszenie. Dzięki temu wraz z technikami fizycznymi jest w stanie wykazać wiele korzyści zdrowotnych, nie tylko cielesnych, ale także duchowych. Zalety medytacji potwierdzone są licznymi badaniami, prowadzonymi w ciągu ostatnich kilku dekad.

Ludzie wykorzystują tę praktykę również do rozwijania innych korzystnych nawyków i budowania pozytywnych emocji. Dzięki niej mogą cieszyć się dobrym nastrojem, nauczyć samodyscypliny, wspierać zdrowe wzorce snu, a nawet zwiększyć tolerancję na ból.

Rola medytacji - jak medytacja rozpowszechniała się na przestrzeni dziejów?

Temat medytacji i jej początki nie są nam do końca znane.

Wiemy, że słowo medytacja (ang. meditation) pochodzi od łacińskiego terminu meditatium, oznaczającego "rozmyślać". Najwcześniejsze zapiski dotyczące tej praktyki datowane są na 1500 lat p.n.e., z których wynika, że była ona nieodłączną częścią wczesnych hinduskich szkół w Indiach.

W VI-IV wieku p.n.e. chińskie tradycje taoistyczne i indyjskie tradycje buddyjskie zaczęły rozwijać własne techniki medytacyjne.

Na zachodzie wczesne formy techniki medytacji możemy spotkać w pismach Filona z Aleksandrii, Świętego Augustyna oraz Ojców z Pustyni Z Bliskiego Wschodu.

Rola buddyzmu w medytacji. Medytacja a religia

Jaki związek z medytacją ma religia?

Podstawowe techniki medytacji możemy znaleźć w starożytnych religiach na całym świecie. Jednak najbardziej jest ona związana z buddyzmem. Medytacja buddyjska, która została zapoczątkowana przez samego Buddę - nauczającego w południowo-wschodniej Azji, około 2600 lat temu, mówi o ścieżce duchowego rozwoju. Zgodnie z jego naukami, koncentracja medytacyjna jest jednym z trzech treningów, które praktykowane razem skutkują przebudzeniem lub oświeceniem (nirvana). Pozostałe dwa to właściwe postępowanie etyczne i mądrość widzenia rzeczy takimi, jakimi są naprawdę.

Przykładem tego jest medytacja Zen. W VII wieku japoński mnich Dosho udał się do Chin, gdzie studiował buddyzm pod okiem wielkiego mistrza Hsuan Tsanga. Po powrocie do Japonii otworzył salę medytacyjną i wprowadził naukę, w myśl której, w czasie medytacji zen obowiązuje pozycja siedząca.

Filozofia Wschodu przyciągnęła uwagę zachodnich "poszukiwaczy" i artystów już pod koniec XIX wieku, ale dopiero w połowie XX wieku medytacja została spopularyzowana na Zachodzie. W tym okresie pojawili się mistrzowie medytacji ze Wschodu, którzy zostali zaproszeni do dzielenia się swoimi umiejętnościami i wiedzą z zainteresowanymi uczniami.

Jeśli chodzi o chrześcijaństwo to trudno jest mówić o medytacji chrześcijańskiej, gdyż docelowo nie zawiera ono skłonności do tego typu praktyk. Jednak większość badaczy uznaje, że modlitwa jest jedną z jej form.

Nauka a medytacja. Jaki jest wpływ medytacji na nasze zdrowie?

Zalety medytacji potwierdzone naukowo możemy spotkać we współczesnych badaniach.

Naukowcy wskazują, że efekty medytacji widoczne są zwłaszcza w mózgu - zmienia się struktura rejonów, które uczestniczą w rozwoju zaburzeń psychicznych, np. depresji czy nerwicy lękowej. Zauważono tam również wzrost dopaminy oraz zwiększenie koncentracji substancji szarej. Badacze korzystając z nowoczesnych technik diagnostycznych: elektroencefalografii (EEG) oraz rezonansu magnetycznego dostrzegli płynące korzyści psychologiczne z tej praktyki oraz jej pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Ludzie, którzy regularnie medytują, mają pewne różnice w strukturze mózgu. Zmiany te zwykle obejmują gęstszą tkankę mózgową lub niektóre obszary mózgu, które są większe niż oczekiwano, co jest oznaką, że neurony mają więcej połączeń ze sobą, a połączenia są silniejsze.

Dotknięte obszary mózgu to zazwyczaj te, które zarządzają lub kontrolują zmysły (wzrok, słuch itp.), zdolność myślenia i koncentracji oraz zdolność przetwarzania emocji. Oznacza to, że mózgi osób regularnie medytujących są zdrowsze i mniej podatne na związaną z wiekiem utratę funkcji. Mają również większą zdolność radzenia sobie z negatywnymi emocjami, takimi jak strach, złość i smutek.

Jakie są korzyści płynące z praktyki medytacji? Co daje medytacja?

Medytujący wskazują na wiele korzyści zdrowotnych, które niesie za sobą nawet prosta medytacja dla laików w tej dziedzinie. Poza pomocą w radzeniu sobie ze stresem, są to:

• zmniejszone objawy lęku, depresji lub zespołu stresu pourazowego (PTSD)
• lepsza zdolność myślenia, koncentracji i rozwiązywania problemów
• lepsza zdolność do przystosowywania się i przezwyciężania problemów emocjonalnych
• poprawa jakości snu
• normalizowanie ciśnienia krwi
• obniżenie wysokiego tętna
• zniwelowanie poziomu kortyzolu, nazywanego hormonem stresu
• rozluźnienie całego ciało i odpoczynek dla mięśni,
• przyspieszenie metabolizmu
• regeneracja organizmu
• wzrost odporności na ból
• łagodzenie bólów głowy i migren
• poprawa funkcjonowania układu immunologicznego

Poza powyżej wymienionymi pozytywnymi czynnikami, są jeszcze korzyści duchowe. Przede wszystkim warto wziąć pod uwagę wizualizacje medytacyjne. Kiedy nie radzisz sobie ze stresem, a techniki relaksu nie dają ukojenia warto zainteresować się tym pojęciem. Praktyka ta polega na wyobrażaniu sobie pozytywnych okoliczności, np. przebywania na kwiecistej łące czy spokojnym lesie, co działa kojąco na silny stres.

Ponadto medytacja to najlepsze narzędzie, które pozwala wypracować harmonię między ciałem i umysłem. Zwiększa to pewność siebie, pozwala docenić swoją osobę i otwiera na relacje z innymi ludźmi.

Jak zacząć przygodę z medytacją? Jak wybrać odpowiednią praktykę dla siebie?

Nauka medytacji a ciało i umysł

Zacznij od drobnej lektury. Poznaj sposoby medytacji, rodzaje, techniki. Zastanów się, czy chcesz osiągnąć wyciszenie czy może korzyści psychologiczne z tej praktyki, a może po prostu brakuje Ci odrobiny relaksu. Nie bój się prosić o wskazówki, w przypadku praktykowania medytacji mogą się one okazać niezwykle cenne.

Najważniejsza jest konsekwencja. Kiedy praktyka będzie wykonywana z dokładną regularnością, znajdziesz dla niej swój czas w swoim kalendarzu, zauważysz najlepsze efekty. Najlepiej jest medytować kilka razy w tygodniu lub codziennie, ale nawet raz w tygodniu może mieć pozytywne skutki. Będziemy odczuwać coraz więcej korzyści, im więcej będziemy ćwiczyć. Badania pokazują, że po 30 dniach tej praktyki stres zmniejsza się o jedną trzecią i poprawia zadowolenie z życia.

Kolejną ważną wskazówką jest to, aby podczas sesji nie odsuwać od siebie emocji - powrócą z większą intensywnością. Daj im miejsce, którego potrzebują, dopiero potem daj odejść.

Przygotuj się również na emocjonalne samopoczucie. Być może podczas jednej praktyki będziesz zniecierpliwiony, smutny lub rozdrażniony. To normalne. Nasze umysły są przyzwyczajone do bycia zajętymi, wiecznie dochodzi do nich jakiś bodziec więc kiedy wszystko zwalnia, pojawia się huśtawka emocjonalna.

Eksperymentuj z różnymi technikami, to że dla Twoje przyjaciela lub większości osób najbardziej sprawdza się np. medytacja mindfulness nie znaczy, że będzie ona najlepsza dla Ciebie. Ćwicz, próbuj aż znajdziesz tę najlepszą.

Pamiętaj: nie ma czegoś takiego jak idealna technika. Jeśli zauważysz, że jesteś sfrustrowany, że ruch w Twoim umyśle jest zbyt szybki lub zastanawiasz się: "Dlaczego to jest takie trudne?", obdaruj się zrozumieniem, weź głęboki oddech i w spokoju kontynuuj.

Co jest potrzebne do rozpoczęcia medytacji? Jak zacząć medytować - poradnik krok po kroku

Medytacja dla początkujących może wydawać się dość sporym wyzwaniem, jednak to tylko pozory. Jeśli czujesz, że chcesz, aby medytacja duchowa stała się elementem Twojego życia, warto wziąć pod uwagę klika kluczowych wskazówek:

1. Poznaj podstawy medytacji, możesz wykorzystać kurs medytacji dla początkujących online, ale same chęci wystarczą, aby zapoznać się bliżej z informacjami, jak medytować.
2. Samodzielna praktyka wiąże się z wyborem form medytacji, którymi chcesz się zajmować. Poznaj najważniejsze odmiany i wybierz taką, która najbardziej do Ciebie przemawia.
3. Pamiętaj, że praktyka medytacji to złożona droga. Wyznacz sobie na nią czas, każdego dnia. Medytacja poranna jest najczęstszym wyborem, jednak sprawdź sam, która godzina będzie dla Ciebie odpowiednia.
4. Do rozpoczęcia praktyki bardzo ważna jest przestrzeń, wybierz miejsce, gdzie nic nie będzie Cię rozpraszać. Weź pod uwagę także luźne ubranie, które nie będzie ograniczało Twoich ruchów.
5. Bardzo ważna jest pozycja do medytacji: wybierz taką, która najbardziej Ci odpowiada. Najpopularniejsza metoda to siedzenie na podłodze, jeśli czujesz, że jest to dla Ciebie niewygodne, możesz posłużyć się np.krzesłem i to na nim rozpocząć praktykę.
6. Kluczowa może okazać się dobra technika oddechu, skupiaj się na każdym wdechu i wydechu. Jeśli Twój umysł zaczyna się dekoncentrować, sprowadź go ponownie do koncentracji na oddychaniu. Jest to najprostszy sposób, aby wejść w stan medytacji.
7. W celu praktykowania medytacji możesz wspomóc się narzędziami, które ułatwią ten proces. Możesz wykorzystać swoje ulubione kadzidło, odpalić świece, wcześniej okadź przestrzeń palo santo. Wspomoże to całą praktykę, napełniając przestrzeń oczyszczającą aurą.

Jakie są techniki medytacji?

Podstawowe techniki medytacji to:

• Medytacja Zen - ta starożytna medytacja buddyjska polega na siedzeniu w pozycji wyprostowanej i oddychaniu. Praca z oddechem jest tu szczególnie ważna, warto skupić się na sposobie, w jaki porusza się on do i z brzucha oraz pozwalaniu umysłowi "po prostu być". Celem jest wypracowanie techniki relaksu, duchowego spokoju, a także skumulowania pozytywnej, wewnętrznej energii.
• Medytacja z mantrą - technika ta skupia się na mantrze (może to być sylaba, słowo lub fraza). Chodzi o to, że subtelne wibracje związane z powtarzaną mantrą mogą zachęcić do pozytywnych zmian. Najstarszą mantrą buddyjską i hinduską jest sylaba "Om" - uważana za pierwotny dźwięk wszechświata.
• Medytacja transcendentalna - opiera się na krótkich mantrach (słowach lub zwrotach), które powtarzane są wielokrotnie w myślach. Każda mantra przystosowana jest do konkretnej osoby przez mistrza, który kierując się osobowością, stylem życia i temperamentem medytującej osoby daje instrukcje i dobiera odpowiednie zwroty. Następnie odbywają się trzy sesje, podczas których uczeń medytuje pod opieką mistrza. Dopiero po tym procesie samodzielnie odbywa dwie dziennie sesje, trwające 20 minut.
• Medytacja Vipassana (inaczej medytacja hinduistyczna) - to kolejna starożytna tradycja, która zachęca do wykorzystania koncentracji w celu intensywnego zbadania pewnych aspektów swojej egzystencji z zamiarem ostatecznej transformacji. Co daje medytacja Vipassana? Do najważniejszych celów medytacji Vipassana należy znalezienie wglądu w prawdziwą naturę rzeczywistości. Odbywa się to poprzez kontemplację kilku kluczowych obszarów ludzkiego życia: cierpienie, niezadowolenie, nietrwałość, pustka.
• Medytacja XVI Karmapy - została ułożona przez XVI Karmapę i przekazana Lamie Ole Nydahlowi I Hannah Nydahl. Ta krótka i prosta medytacja wymaga wyobrażenia sobie oświeconego nauczyciela - XVI Karmapy, od którego otrzymujemy błogosławieństwo. Praktyka ta pozytywnie wpływa na nasz umysł, działa kojąco na silny stres, rozładowuje napięcie. Sprawia, że nasze pole widzenia się poszerza i zaczynamy widzieć więcej.

• Medytacje Diamentowej Drogi - praktyka ta obejmuje medytacje buddyzmu tybetańskiego, a opiera się na trzech fundamentach, są to:

1. Pogląd, który głosi, że wszystko jest doskonałe.
2. Medytacja
3. Skuteczne działanie, wypływające z dwóch poprzednich filarów.

Łącząc ze sobą te trzy aspekty jesteśmy w stanie zbudować żyzne podstawy do zmiany swojego życia na lepsze.

• Medytacja czakr - ta technika ma na celu utrzymanie otwartych, wyrównanych i płynnych czakr ciała, które stanowią centrum energii. Często zablokowane lub niezrównoważone czakry mogą powodować nieprzyjemne objawy fizyczne i psychiczne, medytacja ta pozwala je niwelować
• Medytacja Mindfulness - głównym elementem tej praktyki jest skupienie, subiektywna świadomość swoich odczuć, nie osadzając ich w żadnym kontekście. Technika oddechu jest bardzo ważna podczas praktykowania Mindfulness, gdyż pozwala odkryć najskrytsze zakamarki ludzkiej świadomości.
• Metta (miłości i współczucie) - przede wszystkim koncentruje się na rozwoju miłości i współczucia dla siebie i innych. Polega na wysyłaniu pozytywnych wibracji do swoich nieprzyjaciół, a nawet wrogów. To sztuka wybaczania i zapominania o wyrządzonej krzywdzie.

Jakie są rodzaje medytacji?

Najpopularniejsze rodzaje medytacji:

1. Skupiona uwaga - świadomość kieruje się w stronę obiektu, takiego jak mantra lub oddech. W tym podejściu zaczynamy od poczucia siebie jako jednostki - tymczasowej, skończonej jaźni. Umysł kieruje lub skupia swoją uwagę na jakimś przedmiocie, co ułatwia koncentrację.
2. Przestrzenna uwaga - świadomość nie skupia się na żadnym konkretnym przedmiocie. Wręcz przeciwnie, umysł odwraca się i szuka własnego źródła lub pochodzenia. Uwaga jest zrelaksowana, a nie skupiona. Następuje zatopienie lub rozluźnienie uwagi w doświadczaniu, np. zapachów czy dźwięków
3. Bezwysiłkowa obecność - świadomość skierowana jest w kierunku nas samych. Towarzyszy mu cisza, czystość doświadczania, obecność, bycie poza tym, co jest dookoła. Jest to droga do osiągnięcia oświecenia.

Poza tymi, są jeszcze inne opcje dla osób praktykujących medytację, np.:

• Kontemplacja - polega na koncentrowaniu się na konkretnym pytaniu lub sprzecznościach, które stymulują umysł i nie pozwalają mu błądzić.
• Koncentracja na ciele - polega na skupieniu się na fizycznych odczuciach, które można poczuć w całym ciele.
• Wizualizacja - przywoływanie obrazów, miejsce, w których możemy się znaleźć.
• Koncentracja na emocjach - skupienie się na konkretnej emocji, np. na tym, co sprawia Ci szczęście.
• Praktyka uważności - pozostawanie świadomym tego, co dzieje się w danej chwili, zamiast martwić się o przeszłość lub przyszłość.
• Skupienie na ruchu - koncentracja na oddychaniu lub wstrzymywaniu oddechu, może to być też wykonywanie określonych ruchów ciała, np. chodzenie.

Medytacja podsumowanie

Fakt, że medytacja duchowa cieszy się niebywałą popularnością od wieków nie jest zaskoczeniem. Jej wpływ na życie duchowe, a także zdrowie fizyczne organizmu i korzyści za tym idące są nie do przecenienia. Niezależnie od tego, czy znasz praktyki medytacji, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę, nie brakuje informacji i zasobów, które pomogą ci wziąć głęboki oddech i pogrążyć się w zakamarkach swojej świadomości.